Waarom “mentAal beschikbaar zijn” cruciaal is voor merk herkenning.

INHOUDSTAFEL

1. Wat is mentale beschikbaarheid? Een theoretische basis

2. Waarom mentale beschikbaarheid belangrijker is dan marktaandeel

3. Hoe vergroot je mentale beschikbaarheid

   Creëer distinctive brand assets

   Bouw consistente communicatie over touchpoints

   Contextuele relevantie creëren

4. Hoe mentale beschikbaarheid de concurrentie Verslaat

   Sterk voorbeeld: Apple’s mentale beschikbaarheid

5. De lange termijn effecten van mentale beschikbaarheid

   Conclusie: Maak mentale beschikbaarheid de ruggengraat van je merkstrategie

In een wereld waarin consumenten dagelijks overspoeld worden met duizenden merkinvloeden, is het niet voldoende om een goed product of sterke marketingboodschap te hebben.

Om écht top of mind te blijven en de concurrentie te overtreffen, moeten merken zich focussen op het vergroten van hun mentale beschikbaarheid.

Maar wat houdt dat precies in?

Mentale beschikbaarheid is meer dan simpelweg "bekendheid" of "herkenning"; het draait om het strategisch bouwen van mentale associaties die ervoor zorgen dat jouw merk de voor de hand liggende keuze is in uiteenlopende aankoopcontexten.

In deze diepgaande analyse bekijken we hoe je als merk kunt inzetten op het versterken van mentale beschikbaarheid en waarom dit een van de krachtigste pijlers is van duurzame merkvoorkeur en groei.

1. Wat is mentale beschikbaarheid? een theoretische basis

Mentale beschikbaarheid, zoals gedefinieerd door het Ehrenberg-Bass Institute for Marketing Science, verwijst naar de mate waarin een merk gemakkelijk en snel in het geheugen van consumenten opkomt op het moment dat zij een aankoopbeslissing moeten maken.

Het gaat niet alleen om bewustzijn, maar ook om de breedte en diepte van de associaties die consumenten met je merk hebben. Een merk met hoge mentale beschikbaarheid is niet alleen aanwezig in het geheugen, maar wordt ook als de meest voor de hand liggende keuze gezien, ongeacht de specifieke aankoopcontext.

• Breedte van associaties: Dit omvat alle verschillende contexten waarin een consument aan jouw merk denkt.

  Denk hierbij aan het productgebruik, gelegenheden, voordelen, emoties en specifieke behoeften.

• Diepte van associaties: Dit verwijst naar hoe sterk en gemakkelijk de associaties naar boven komen.

  Een merk met sterke, diepe associaties is direct herkenbaar en roept specifieke kenmerken op (zoals Coca-Cola met "verfrissing" en "origineel").

Mentale beschikbaarheid is dus meer dan oppervlakkige bekendheid.

Het is het bouwen van een robuust geheugenstructuur dat ervoor zorgt dat consumenten niet alleen aan jouw merk denken, maar ook meteen weten waarom jouw merk de beste keuze is.

2. Waarom Mentale Beschikbaarheid Belangrijker is dan Marktaandeel

Veel bedrijven streven traditioneel naar meer marktaandeel, in de veronderstelling dat een groter aandeel automatisch leidt tot meer omzet en loyaliteit.

Hoewel marktaandeel belangrijk is, is het slechts een resultaat van andere variabelen, waaronder mentale beschikbaarheid.

Onderzoek van Byron Sharp toont aan dat merken met een hoge mentale beschikbaarheid significant beter presteren op lange termijn, omdat ze in staat zijn om consequent de aandacht van consumenten te trekken, zelfs in de meest verzadigde markten.

Vergelijking met marktaandeel:

Merken met een groot marktaandeel, maar een lage mentale beschikbaarheid, lopen het risico om snel terrein te verliezen aan concurrenten die relevanter zijn op het moment van aankoop.

Omgekeerd kunnen kleinere merken met een sterke mentale beschikbaarheid snel marktaandeel winnen, omdat ze altijd “aanwezig” zijn in het geheugen van de consument.

Het is dus cruciaal voor merken om niet alleen marktaandeel te willen winnen, maar ook actief te werken aan mentale beschikbaarheid.

Dit vraagt om een andere benadering van marketingstrategie — eentje die zich richt op het bouwen en versterken van relevante geheugenstructuren.

3. Hoe Vergroot je Mentale Beschikbaarheid?

Mentale beschikbaarheid kan niet in één campagne worden opgebouwd; het is een strategisch proces dat vraagt om consistentie, herhaling en strategische inzet van merkassets.

Er zijn drie fundamentele stappen om je merk top of mind te maken:

3.1. Creëer distinctive brand assets

Distinctive Brand Assets (DBA’s) (onderscheidende merk elementen) zijn unieke visuele, auditieve of zelfs tactiele kenmerken die je merk onderscheiden van concurrenten en direct herkenbaar maken.

Voorbeelden hiervan zijn het rode etiket van Coca-Cola, de geur van een Nespresso-koffie, of de kenmerkende toon van een Apple-reclame.

Deze DBA’s fungeren als “mentale shortcuts” die het voor consumenten gemakkelijk maken om je merk te herkennen en te onthouden.

• Kleur en logo: Gebruik vaste kleuren, lettertypen en logo’s die consistent zijn over alle communicatiekanalen.

• Slogans en jingles: Unieke slogans en muziek die meteen jouw merk oproepen in de gedachten van de consument.

• Packaging design: Visuele cues die jouw product onmiddellijk herkenbaar maken op het schap of elders (bvb. mascotte).

3.2. Bouw consistente communicatie over touchpoints

Mentale beschikbaarheid is afhankelijk van herhaling en consistentie.

Elke merkuiting, van social media posts tot billboardcampagnes, moet hetzelfde verhaal vertellen en dezelfde merkassets versterken.

Dit betekent niet dat elke uiting identiek moet zijn, maar wel dat er een samenhangend geheel ontstaat.

• Gebruik de ‘Kodak-momenten’ theorie: Zorg ervoor dat elke uiting een gedenkwaardig moment creëert, net zoals het traditionele Kodak-moment.

• Dit versterkt de emotionele band met je merk.

• Frequente herhaling: Door continu dezelfde boodschappen, visuals en geluiden te gebruiken, creëer je een sterke geheugenstructuur.

• Denk aan de manier waarop McDonald's de “Golden Arches” en het rode-geel kleurenpalet inzet, zelfs zonder logo.

3.3. Contextuele relevantie creëren

Merken met hoge mentale beschikbaarheid zijn niet alleen sterk in één context, maar in vele aankoopcontexten.

Dit betekent dat je ervoor moet zorgen dat je merk relevant blijft, ongeacht waar de consument zich bevindt of wat de aankoopmotieven zijn.

• Diversifieer de merkboodschap: Maak content die aansluit op verschillende aankoopbehoeften en motivaties.

  Een consument denkt misschien aan “verfrissing” op een warme dag, maar aan “gezelligheid” tijdens een familiebijeenkomst — jouw merk moet beide situaties aanspreken.

• Gebruik multiple category entry points (CEPs): Category Entry Points zijn de gedachten, emoties en contexten die consumenten in overweging nemen bij het maken van een aankoopbeslissing. Hoe meer CEPs jouw merk beslaat, hoe groter je mentale beschikbaarheid.

• Denk bijvoorbeeld aan de verschillende CEP’s van Red Bull: (after) sport, energie, feesten, on the road, anti kater, en zelfs studeren.

  4. Hoe Mentale Beschikbaarheid de Concurrentie Verslaat

  In een wereld waar consumenten dagelijks blootgesteld worden aan honderden merken, is mentale beschikbaarheid een van de weinige duurzame concurrentievoordelen.

  Traditionele differentiatie is moeilijk vol te houden, vooral in markten met veel vergelijkbare producten.

  Mentale beschikbaarheid daarentegen, zorgt ervoor dat je merk top of mind blijft en als vanzelfsprekend in overweging wordt genomen.

  Sterk voorbeeld: Apple’s mentale beschikbaarheid

  Apple is een klassiek voorbeeld van een merk met een sterke mentale beschikbaarheid.

  De strakke, minimalistische communicatie, het consistent gebruik van de “bite out of the apple” en de onmiskenbare stijl van productlanceringen hebben allemaal bijgedragen aan een sterke geheugenstructuur.

  Zelfs wanneer Apple in een nieuwe productcategorie stapt (zoals wearables of streaming), herkent de consument het merk onmiddellijk en koppelt het aan premium kwaliteit en innovatie.

  Dit maakt Apple moeilijk te overtreffen, zelfs wanneer andere producten technologisch gezien superieur zijn.

  5. De Lange Termijn Effecten van Mentale Beschikbaarheid

  Merken die investeren in het vergroten van mentale beschikbaarheid, bouwen aan een duurzame toekomst.

  Mentale beschikbaarheid is namelijk cumulatief — elke nieuwe campagne, elk nieuw touchpoint en elke nieuwe innovatie versterken de al bestaande geheugenstructuur.

  Op lange termijn levert dit niet alleen meer verkoop op, maar zorgt het ook voor een sterke bescherming tegen concurrentie.

  • Verhoogde prijselasticiteit: Consumenten zijn bereid een premium prijs te betalen voor merken die consistent aanwezig zijn in hun geheugen, omdat deze merken als betrouwbaarder en waardevoller worden gezien.

  • Langdurige klantloyaliteit: Mentale beschikbaarheid maakt het moeilijker voor concurrenten om jouw klanten over te halen, omdat je merk diep verankerd zit in hun keuzerepertoire.

  Conclusie: Maak Mentale Beschikbaarheid de Ruggengraat van je Merk strategie

  Het vergroten van mentale beschikbaarheid is geen korte termijn oplossing, maar een strategisch fundament dat merken helpt om duurzaam te groeien, marktaandeel te behouden en veerkrachtig te blijven in een dynamische markt.

  Door consistent te investeren in distinctive brand assets, communicatie en contextuele relevantie, bouw je een merk dat niet alleen wordt herkend, maar ook de voorkeursoptie blijft — zelfs in de meest competitieve categorieën.

  BrandQs helpt bedrijven om deze strategie te implementeren en uit te bouwen, zodat jouw merk altijd de eerste keuze is, in elke context.

  Plan een gratis strategiegesprek